معرفی خوشه مدیریت منابع آب

تهیه و تنظیم: دکتر محمدتقی ستاری، عضو هیئت علمی گروه مهندسی آب دانشگاه تبریز

بارش سالانه در ایران با پراکندگی گسترده زمانی و مکانی، حدود ۳۰ درصد متوسط بارش جهانی است و از این‌روی کشورمان از نظر اقلیمی در یک منطقه خشک تا نیمه‌خشک قرار گرفته است. افزایش جمعیت و نیاز روزافزون به منابع غذایی و گرم شدن جهانی باعث کاهش منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی شده است. به همین دلیل مدیران کشور با چالش‌های اساسی تأمین آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب مواجه‌اند. خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، افت شدید سطح آب زیرزمینی همراه با کاهش کیفیت منابع آب از نمودهای بارز نزدیک شدن به مرز بحران آب در سال‌های نه چندان دور است.

گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تبریز به عنوان یکی از پیشگامان تولید و ترویج علوم فنی-کشاورزی در سال ۱۳۴۲ تأسیس و به پذیرش دانشجو پرداخت. این گروه از سال ۱۳۸۱ به مهندسی آب تغییرنام یافت. گروه مهندسی آب از سال ۱۳۷۵ در مقطع دکتری در گرایش‌های آبیاری و زهکشی، منابع آب و سازه‌های آبی اقدام به پذیرش دانشجو نموده است. از آنجایی که مدیریت یکپارچه منابع آب یکی از چالش‌های پیچیده جهانی بوده و از اولویت‌های اساسی تصمیم‌گیری می‌باشد و نیز با توجه به تغییرات در حال وقوع در مقیاس جهانی و محلی-اقلیمی، نیاز به پرورش نسل جدیدی از افراد متخصص و متبحر است که در علوم بین رشته‌ای آموزش‌های لازم را کسب نمایند.

در سال ۱۳۹۲ بعد از بازنگری و تحول در محتوای سرفصل و دروس این رشته، به منظور پرهیز از افتراق رشته‌های مرتبط و ارجحیت دادن به نگاه جامع و سیاست‌گذاری یکدست برای آینده فارغ‌التحصیلان مرتبط به همه مسایل آب، نام رشته به علوم و مهندسی آب تغییر پیدا نمود. در نگرش جدید با ایجاد خوشه‌های مختلف برای دانشجویان دوره کار‌شناسی فرصتی فراهم گشته تا فارغ‌التحصیلان رشته علوم و مهندسی آب علاوه بر کسب دانش پایه در امور و مسائل مهندسی آب، در یکی از زمینه‌های مدیریت منابع آب، سازه‌های آبی و آبیاری و زهکشی نیز صاحب اندیشه و نظر باشند.

هدف اساسی از ایجاد خوشه مدیریت منابع آب، گسترش ذهنیت و رویکرد مدیریتی با توجه به استفاده بهینه از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و افزایش بهره‌وری آب در راستای رسیدن به توسعه پایدار است. در این خوشه با توجه به تنوع دروس در نظر گرفته شده در ارتباط با مهندسی منابع آب، به دانشجو فرصت کسب دانش و مهارت در زمینه‌های مختلف منابع آب اعم از سطحی، زیرزمینی، مخازن ذخیره، مدل‌بندی، طراحی و مدیریت، بهره‌وری و بهینه‌سازی داده شده است.

دانشجویان با استفاده از این دروس می‌توانند ضمن شناسایی پتانسیل منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و با استفاده از مدل‌های ریاضی، آمار، اقتصاد مهندسی، نرم‌افزارهای مرتبط با مدیریت منابع آب و تحلیل سامانه‌های آبی نسبت به برنامه‌ریزی جهت بهره‌برداری بهینه از منابع آب و به ویژه مخازن سد‌ها اقدام نمایند. دانشجویان علاقمند پس از اتمام دوره کار‌شناسی در خوشه مدیریت منابع آب با اخذ مدرک کار‌شناسی با عنوان علوم و مهندسی آب، علاوه بر اخذ تخصص لازم می‌توانند در مقاطع کار‌شناسی ارشد و دکتری نسبت به ادامه تحصیل و پژوهش در زمینه مهندسی منابع آب و همچنین سایر گرایش‌ها اقدام نمایند.

با توجه به آنچه در زمینه وضعیت منابع در ایران ذکر گردید و با توجه به سرفصل دروس ارائه شده در خوشه مدیریت منابع آب که توانمندی علمی و مهندسی دانشجویان در مواجه با بحران کم‌آبی را افزایش خواهد داد، به نظر می‌رسد نیاز به کار‌شناسان متخصص و متبحر در این زمینه در سال‌های آتی در کشورمان رو به فزونی خواهد نهاد. فارغ‌التحصیلان در این خوشه در صورت کسب دانش و مهارت‌های لازم ضمن داشتن فرصت ادامه تحصیل قادر خواهند بود در بخش‌های دولتی و خصوصی از فرصت‌های شغلی نیز برخوردار باشند.

برنامه هفتگی کارشناسی 94-1393

دریافت برنامه هفتگی کارشناسی  94-1393

چارت های درسی کارشناسی

• دریافت چارت درسی کارشناسی ورودی 1392

گرایش آبیاری و زهکشی

سازه های آبی

مدیریت منابع آب

• دریافت چارت درسی کارشناسی ورودی 1393 به بعد